Leno örgüler temel olarak kumaş kenarlarında ve kumaş yüzeylerinde kullanılırlar. Kumaş yüzeylerinde ise yüzey oluşturmak için veya sadece kumaşa desen vermek için kullanılabilirler. Kumaş yüzeylerinde kullanılan leno kumaşların giyim tekstillerinde, ev tekstillerinde ve teknik tekstillerde yaygın bir kullanım alanı bulunmaktadır.
Leno örgüler giyim tekstillerinde kumaşa genellikle desen vermek amacıyla kullanılırlar. Daha çok;
- Gömlek, pantolon, ceket gibi dış giyim ürünlerinde,
- Gecelik, sabahlık gibi iç giyim ürünlerinde,
- Şal, fular gibi aksesuar ürünlerinde leno dokuma kumaşlara sıklıkla rastlanır.
Dış giyim ve iç giyim ürünlerinde çoğu kez desen vermek için kullanılan leno örgüler,
- şal, fular gibi aksesuarlarda hem desen olarak hem de yüzey olarak kullanılırlar.
Leno Kumaşların ev tekstillerinde kullanımı
Ev tekstilleri, kullanılan malzeme, üretim tekniği, tasarım ve kullanım alanları olarak sürekli gelişime paralel değişkenlik gösterir.
Leno örgü tekniği;
- Ev tekstillerinde yaygın olarak masa örtülerinde,
- Yatak örtülerinde,
- Perdelerde,
- Döşemelik kumaşlarda,
- Koltuk şalı,
- Halı tabanlarında,
- Kırlent ve minder kumaşları
Gibi birçok üründe kullanılır. Leno örgü ile bu ürünlerde kimi zaman kumaşlara desen verilir, kimi zamanda tüm yüzey leno dokuma ile oluşturulur.
LENO KUMAŞLARIN TEKNİK TEKSTİLLERDE KULLANIMI
1-Tarım teknik tekstillerinde leno uygulamaları
Tarım teknik tekstilleri;
- Tarımsal ürünlerin paketlenmesi,
- Bitkilerin büyüme sürecinin hızlandırılması,
- Ürünlerin UV ışınlarından korunması,
- Tarımsal alanların ilaçlanması,
- Yabani otların büyümesinin önlenmesi,
- Tarımsal amaçlı drenaj ve erozyon kontrolü,
- Besicilikte hayvanların hava şartlarından korunması,
- Balıkçılık vb. gibi
Pek çok alanda çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır.
Bu uygulama alanlarında teknik tekstiller;
- Ağlarda,
- Çuvallarda,
- Bitkilerin korunması için gölgeliklerde,
- Seralarda,
- Filizlendirme aşamasında tohumların korunmasında,
- Zemin kuvvetlendirmede,
- Koruyucu giysilerde,
- Buzlanmayı önleyici örtülerde, hortumlarda,
- Filtrelerde vs.
Birçok farklı amaçla kullanılmaktadır.
Tarım tekstillerinde kullanılan teknik tekstil ürünleri olumsuz iklim koşullarında bozulma göstermemesi için yeterli mukavemet ve iyi geçirgenlik karakteristiklerine sahip olmalıdır. Ürünün özellikleri üretildiği hammaddelere (liflere) ve üretim koşullarına bağlıdır.
Tarım alanında leno kumaşlar;
- Seraları ve meyve bahçelerini dolu ve kuş gibi zararlılardan korumak ve bu arada güneş ışığından da yeterince faydalanmak için kullanılır.
- Kimi zamanda seralarda, meyve ve sebzelerin güneş ışınlarından yanarak çürümemesi için gölgelendirme amacıyla kullanılır.
2-Jeotekstillerde leno uygulamaları
Jeotekstiller, inşaat ve jeoteknik mühendisliği alanlarında toprakaltı uygulamalarda kullanılan tekstil malzemeleridir.
Amerika standartlarında yapılan tanıma göre;
- İnsan yapısı bir proje, yapı veya sistemin bir parçası olarak temel elemanı, zemin, kaya ve toprakla veya jeoteknik mühendisliği ile ilgili herhangi bir malzeme ile kullanılan geçirimli tekstil ürünüdür.
Başlıca jeotekstil ürünleri;
- jeokompozitler,
- jeogridler,
- jeokeçeler,
- jeomembranlar
- jeoağlardır.
Jeotekstillerin:
- Ayırma,
- Güçlendirme,
- Filtrasyon,
- Drenaj
- Bariyer
Olmak üzere beş farklı fonksiyondan en az birine sahip olması gerekmektedir. Leno teknoloji ile üretilmiş jeotekstillerden jeosentetikler, PVA ile kaplı yüksek mukavemetli çok hafif polipropilen şeritlerden 4-6 mm aralıklı gözeneklerle üretilirler. Daha çok erozyon uygulamalarında tek başlarına veya jeoızgaralar ile beraber kullanılırlar.
3-Bina ve inşaat teknik tekstillerinde leno uygulamaları
Bina ve inşaat teknik tekstilleri, inşaat mühendisliğinin toprak üstünde olan uygulamalarında kullanılan tekstil malzemeleridir.
Yapı ve inşaat sektöründeki tekstil malzemeleri genel olarak üç alanda kullanılmaktadır.
Bunlar;
- Betonlarda tekstil takviyesi,
- Binalarda yalıtım malzemesi
- Mimari alanda
Tekstil yapı malzemesidir.
Beton inşaat sektöründe, dünyanın her yerinde yaygın olarak kullanılan kabul görmüş bir malzemedir. Beton bir kompozit malzeme olduğu için, içinde barındırdığı malzemelerin hem kimyasal hem de fiziksel özellikleri çok önemlidir. Tekstil lifleri ve kumaşları beton için iyi bir takviye malzemesi olarak kullanılmaktadır.
Leno örgü teknolojisiyle üretilen cam lifi ürünler beton yapıyı güçlendirme olarak kullanılmaktadır.
Cam lifli leno fileler alkali ve neme karşı dirençlidir ve betona çok iyi tutunur. Betonun uzun süreli mukavemetli olmasını sağlarlar. Hafifliği, tüm yapıya mukavemet kazandırması, kolay monte edilebilirliği ve korozyona uğramaması gibi birçok avantajından dolayı inşaatlarda vazgeçilmez bir malzeme olmaktadırlar.
Leno teknolojisi ile dokunmuş polyester kumaşlara PVC katman lamine edilerek çeşitli konstrüksiyonlarda elde edilen tenteler de inşaat sektöründe sıklıkla kullanılmaktadır.
Bu ürünlerin;
- Çok farklı renklerde üretilmeleri,
- Su geçirmemesi,
- Asit ve bazlara dayanıklı olması,
- UV ışınlarına karşı dirençli olması,
- Yüksek kopma ve yırtılma mukavemetine
Sahip olması önemli özellikleridir.
Yine inşaat sektöründe alçıpan tarzında eklemeli duvarların birleştirilmesinde ve duvarda sonradan oluşan hasar ve çatlakları yamalamak için yani duvar tamirlerinde cam lifinden leno teknolojisi ile üretilmiş kendinden yapışır bantlar kullanılmaktadır.
4-Tıbbi teknik tekstillerde leno uygulamaları
Tıbbi tekstiller ve bununla ilgili olan bakım ve hijyen sektörü tekstil endüstrisinin önemli ve büyüyen bir alanıdır. Büyüme hem tekstil teknolojisindeki hem de tıbbi yöntemlerdeki sürekli devam eden ilerleme ve yenilikler sayesinde olmaktadır.
Tekstil malzemeleri mukavemet, esneklik, çevre doku ile uyum gösterme, fiziksel ve kimyasal yapısını bozmadan sterilize edebilme ve bunun gibi pek çok özelliği nedeniyle tıbbi uygulamalarda tercih edilmektedir.
Tıp ve hijyen uygulamaları için tekstil malzemeleri, genel olarak dört sınıf altında toplanabilmektedir.
Bunlar;
- İmplante edilebilen (vücut içine yerleştirilebilen) ürünler,
- İmplante edilemeyen ( vücut içine yerleştirilemeyen) ürünler,
- Ekstra bedensel (ektrakorporal) ürünler
- Bakım-hijyen
Ürünleridir.
Ortopedik tedavilerde kullanılan leno teknolojisiyle üretilen doğal alçılı sargı bezlerinde leno örgüdeki sarmal yapı sayesinde alçı kaybı minimuma iner ve ıslak bandajın mukavemeti artar. Leno örgünün delikli yapısı sayesinde alçılı sargı bezi suya daldırıldığında çok hızlı bir sürede hiç kuru yer kalmayacak şekilde ıslanması sağlanmaktadır.
Yaralı bölgeleri kaplamak suretiyle kullanılan, hava geçirgenliği yüksek ve uygulanan ilacı sızdırmaz özelliğe sahip leno teknolojisi ile dokunmuş tıbbi bandajlarda medikal tekstil olarak en sık kullanılan ürünlerdir.
Leno dokumalar, diş tedavisinde protezlerin güçlendirilmesinde, tek diş eksikliklerinde implant diş uygulamalarında ve dişlerin restorasyonunda da kullanılmaktadır.
5-Taşıt teknik tekstillerinde leno uygulamaları
Mobiltek, kara, deniz, hava taşıma araçlarında ve uzay sanayinde kullanılan teknik tekstillerdir.
Bu alana giren başlıca ürünler:
- Emniyet kemerleri,
- Hava yastıkları,
- İç yüzey kaplama malzemeleri,
- Koltuk döşemelikleri
- Otomobil örtüleri,
- Kord bezleri,
- Lastikler,
- Halılar,
- Perdeler,
- Hortumlar,
- Kayışlar,
- Halatlar,
- Filtreler
- Kompozit
Yapılardır.
Gözenekli yapısı ile hava sirkülâsyonunu sağlaması ve rölyef şeklinde dokunabilmesi nedeniyle leno teknolojisi ile dokunmuş kumaşlar oto döşemeliklerinde kullanılabilmektedir.
6-Endüstriyel teknik tekstillerde leno uygulamaları
Endüstriyel amaçlı ürünlerde kullanılan tekstiller, endüstriyel teknik tekstiller sınıfına girmektedir. Endüstriyel tekstiller, geniş bir uygulama alnına sahiptir.
Genel olarak bu gruba:
- Filtreler,
- Konveyör kayışları,
- Aşındırma bantları,
- Contalar,
- Sızdırmazlık elemanları,
- Elektrik, elektronik komponentleri ve ilgili diğer endüstriyel ürünler
Dahil edilmektedir.
Leno örgü tekniği ile dokunmuş PTFE kaplı konveyör bantlar, aşınma ve yıpranmaya karşı, yüksek ısı ve kimyasallara karşı mukavim olmaları dolayısıyla petrol ve kimya sanayi, çevre koruma, hava sahalarında, elektronik ve metalürji gibi birçok alanda üretim hattında mal taşınması için kullanılırlar.
Döner gücü sistemiyle leno dokuma yapılırken çözgü ipliğinin dönme hareketi sırasında araya bir şiş atılarak havlı yapılar oluşur. Bu havlar ısıyla sertleştirilerek kesilirse endüstriyel alanlarda da sık kullanılan cırt bantlar elde edilir.
7-Paketleme teknik tekstillerinde leno uygulamaları
Paketleme teknik tekstilleri, paketleme ve ambalaj sanayinde; endüstriyel, tarımsal ve diğer malların paketlenmesi, taşınması, depolanması ve korunması için kullanılan tüm tekstil yapılarını içermektedir.
Paketleme teknik tekstillerinde çok yaygın olarak kullanılan;
- Leno çuvallar,
- Patates,
- Soğan,
- Sarımsak,
- Limon
Gibi ürünlerin ambalajlanmasında, taşınmasında ve muhafazasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Mukavemeti ve havayı geçiren yapısı leno çuvalları önemli kılmaktadır. Bu özelliği yiyeceklerin bozulmadan depolanmasını ve taşınmasını sağlar.
Kâğıt ambalaj malzemelerinde güçlendirici olarak kullanılan, şekil stabilitesi ve mekanik sağlamlık sağlayan atkı ipliğinin iki çözgü ipliği ile sabitlendiği leno kumaşlar da kullanılmaktadır.
