Bobin İpliğinde Düzgünsüzlük Kontrolü
  • Bobin İpliğinde Düzgünsüzlük Kontrolü
    Yazan

     

     

     

    04lab

     

     

     

    İplik üzerindeki hataların giderilmesi için düzgünsüzlük kontrolünün yapılması gerekir.

     

    İplik üzerinde meydana gelecek düzgünsüzlük; dokuma, örme, boyama, terbiye ve hazır giyimde ortaya çıkar. Bu hatalar, sonraki işlem kademelerinde giderilemez. Bu nedenlerden dolayı bobinli ipliğin düzgünsüzlük kontrollerinin mutlaka yapılması gerekir.

     

    Bobinli ipliğin düzgünsüzlük kontrolünün amacı, kütle ve birim uzunluktaki ağırlık değişiminin doğru bir şekilde gözlenmesidir.

     

    Düzgünsüzlükte, önemli sapmaların karakteristiklerinin tanınmasında diyagram kullanılır.

     

    Düzgünsüzlük cihazında bobin haine getirilmiş ipliğin testi yapılır ve bu test değerlendirilir. Değerlendirmede şu ölçütler önemlidir:

     

    % U düzgünsüzlük değeri (ince yer, kalın yer, neps)

     

    % CV değişim kat sayısı

     

    Üretilen ipliğin çeşidine, kalitesine ve tipine göre TSE, ASTM, ISO ve düzgünsüzlük istatistik değerleri ile ipliğin kalitesi tespit edilir.

     

    % U Kütle değişimini etkileyen ölçütler

     

    1-% - 50 ince yer

     

    2-% + 50 kalın yer

     

    3-% + 200 neps (ring)

     

    4-% + 280 neps (open end)

     

    İpliğin kalitesine direkt etki eden faktörler, düzgünsüzlük kontrolü ile belirlenir.

     

    Yukarıda belirlediğimiz ölçütlerin hepsi TSE, ASTM, ISO ve Uster istatistik verilerine göre değerlendirilir.

     

     

    Bobin haline getirilmiş İplikte Hatalar

     

     

    Bobinlenmiş iplik, kusursuz bir iplik değildir. Harmanın genel özellikleri, üretim aşamasındaki makine, donanım ve klima şartlarındaki olumsuzluklar, iplikte hatalara neden olur. Tüm dikkat ve kontrollere rağmen iplik üzerinde ince yer, çift iplik, kalın yer, neps, tüylülük ve balık gibi iplik hataları oluşur.

     

     

    Düzgünsüzlük Kontrolünü yapma

     

     

    Düzgünsüzlük kontrolü yapmak için bobin makinesinden numune bobinler alınır. Laboratuvara getirilir. Standart atmosfer şartlarında (Sıcaklık, 20± 2 oC, rutubet % 65± 2 olarak belirlenir.) 24 saat bekletilir. Laboratuvar şartlarına uyum sağlayan bobinlerin kontrolü yapılır.

     

     

    Düzgünsüzlük kontrolü aşamasında;

     

     

    1-Cihazın iplik konumunda çalışması için gerekli olan parametreler girilir.

     

    2-Düzgünsüzlük cihazında iplik düzgünsüzlüğünü belirlemek için şu ölçütler esas alınmalıdır:

     

    >> Hız 400 m/dk.

     

    >> Süre 2,5 dk.

     

    >> İnce yer % - 50

     

    >> Kalın yer % + 50

     

    >> Neps % + 200 (ring ), % + 280 (open end)

     

    3-Bobin numunesi cihaza yerleştirilir.İplik, kılavuzlardan geçirilerek porselen sensör kanalından çıkış silindirine verilir.

     

    4-Cihaz çalıştırılır.İplik test esnasında kanallardan geçerek atık bölümünde toplanır (Üstüpü olur.).

     

    5-Düzgünsüzlük kontrolü sırasında ekranda görünen değerler takip edilir. Olumsuz bir durumda teste ara verilir. Bobin numunesi ayrılır.

     

    6-Düzgünsüzlük kontrolü tamamlandıktan sonra elde edilen veriler kontrol edilir.

     

     

    Düzgünsüzlük Değerlerini Okuma

     

     

    Düzgünsüzlük cihazından elde edilen veriler incelenip değerlendirilir. Üretimi yapılan ipliğin (işletme içi belirlenen standartlara göre) düzgünsüzlüğü belirlenir. Bu, aynı zamanda kalite değerlendirmesidir.

     

    Düzgünsüzlük ölçüm değerleri (ince, kalın, neps, tüylülük gibi) TSE, ASTM, ISO ve Uster düzgünsüzlük istatistik verileriyle karşılaştırılır. Uygun olmayan yerler, kırmızı kalemle işaretlenir. Bobinler de ayrı bir yerde toplanır.

     

    Düzgünsüzlük kontrolünün istenilen değerlerde çıkması için bobinleme işleminden önceki (üretim sürecindeki) kontrollerin dikkatli, düzgün ve doğru bir şekilde yapılması gerekir.

     

    Harman reçetesindeki karışım ve kullanılan ham madde, yapılacak ipliğin üretimine uygun olmalıdır.

     

    Düzgünsüzlük ölçüm cihazından alınan veriler (diyagram ve spektrogramlar), değerlendirilir.

     

    Hatanın hangi üretim aşamasından kaynaklandığı saptanır.

     

    Bu hatanın giderilmesine çalışılır.Spektrogram ve diyagramdaki hataların tespiti, işlem proseslerinde yapılan hataların tespitine ve giderilmesine yardımcı olur. Düzgünsüzlük test cihazından bobinli iplik için alınan spektrogramın dalga boyu, işlem proseslerindeki mekanik veya teknolojik hataları gösterir. Dalga boyunun yüksekliği ise arızanın şiddetini göstermektedir.

     

     

     

     

     

     

    Yazan %AM, %10 %273 %2016 %08:%May in Kalite Kontrol Okunma 3010 defa
  • Bobin İpliğinde Rutubet Kontrolü
    Yazan

    Üretim aşamaları için standart şartlar olarak kabul edilen % 65 _+2 bağıl nem ve 20-+ 2 °C derecede pamuk elyafının kabul edilebilir nem değeri 8.5’tir. Yün ipliği, yıkanmış yün ve yünlü kumaşta ticari nem % 14’tür. Ketende % 12, tiftikte % 13, ipekte % 11, viskonda % 13, poliamidde % 5, poliesterde % 0.4, orlonda % 1.5’tir. % nem tekstil materyalinin absorpladığı su miktarının nemli materyal ağırlığına oranıdır.İplik fabrikalarında mamulü (ipliği), en az telef oranıyla ve yüksek randımanla işleyebilmek gerekir. Bükümün korunması, tüylülük oranının azaltılması ve mukavemet kaybının önlenmesi için ipliğin rutubet değerlerinin belirli miktarlarda olması şarttır. Rutubet, aynı zamanda ipliğin alış ve satışında da çok önemlidir. Bu nedenlerden dolayı ipliğin rutubet kontrolü yapılır. Bobinli ipliğin standart atmosfer şartlarına getirilmesi için kondisyonlama yapılır. Ticari rutubeti ise % 8,5 olarak ambalajlanır. Aynı zamanda ipliğe, gerekli olan nem verilmiş olur.

    Yazan %AM, %10 %294 %2016 %09:%May in Kalite Kontrol Okunma 3720 defa Devamını oku...
  • Bobin İpliğinin Parafin Kontrolü
    Yazan

    İplikteki parafin miktarının standartlara uygunluğunu belirlemek için parafin kontrolü yapılır. İpliğin yüzeyinin küçük parafin parçacıklarıyla kaplanması ve yüzeye kayganlık kazandırılması işlemine parafinleme denir.

    Bu işlem sonucunda elde edilen ipliğe parafinli iplik denir.Parafinleme işlemi iki şekilde yapılır:

    1-Katı parafinleme: Genelde ham maddesi doğal liflerden üretilmiş ipliklerde kullanılır.

    2-Sıvı parafinleme: Daha çok flament ipliklerde uygulanır.

    İpliğin sürtünmeye karşı göstereceği dayanımı artırmaktır.İpliğin sürtünmeye karşı gösterdiği dayanım, daha sonra göreceği işlemler açısından son derece önemlidir. Özellikle örme ve dikiş iplikleri, yüksek ölçüde sürtünmeye maruz kalan ipliklerdir.

    Yapılan işlemler sırasında makinelerin özelliğinden kaynaklanan nedenlerle iplikte aşırı derecede sürtünme oluşması ve bunun sonucunda mukavemetin düşmesi olasıdır. Bu tip ipliklerin sürtünmeye karşı dayanımının son derece yüksek olması gerekmektedir.

    Sürtünme; iplikte bozulma, aşınma, mukavamet kaybı gibi olumsuzluklara zemin hazırlar. Parafinleme ile bu olumsuzluklar azaltılmaya çalışılır.

    Öncelikle parafinin ipliğin yüzeyine iyi bir şekilde nüfuz etmesi gerekir. Bir kilogram ipliğe 0,5 g ile 1,5 g arası parafin verilir. Yani ipliğin parafin alma oranı % 0,05 ile 0,15 sınırları içinde ise parafinleme işlemi doğru yapılmış demektir.

    Parafin miktarına göre iplikteki sürtünme kat sayısının değişimi farklılık gösterir. İplikteki parafin miktarı ne çok ne de az olmalıdır. Gereğinden az ya da çok olması sürtünme kat sayısını etkiler.

    Parafini seçerken aşağıdaki şartlar dikkate alınmalıdır:

    >> İpliğin tipi (ham madde, kullanım yeri vs.)

    >> Ortam sıcaklığı (mevsim, çevre şartları vs.)

    >> Her bir ipliğin parafin alma şekli (katı veya sıvı)

    Yukarıdaki şartlara göre parafin seçimi ve parafinleme yapılır. Fakat asıl önemli olan parafinlenen iplikteki sürtünme kat sayısının değişimidir.

    İpliklerde parafin alma miktarı, deneylerle belirlenmiştir.Edinilen tecrübeler sonucunda, tüm ipliklerde parafin alma miktarı, bir kilogram iplik için 0,5-1,5 gram olarak belirlenmiştir.

    Bobin makinesinden parafin işlemi yapılmamış bobin numunesi alınır. Ağırlıkları belirlenerek not edilir. Ağırlığı belirlenen parafinsiz bobin numunelerine, bobin makinesinde parafinleme işlemi yapılır. Parafinlenen numuneler tartılır, ağırlıkları belirlenir. Parafinli iplik ağırlığından parafinsiz iplik ağırlığı çıkartılır. Bulunan değerler, parafinleme miktarını belirler. Bu miktar, bir kilogram iplikte 0,5-1,5 gram arasında ise parafinleme işlemi ideal demektir.

     

    Yazan %AM, %10 %300 %2016 %09:%May in Kalite Kontrol Okunma 3421 defa
  • Bobin çap ve ağırlık kontrolü
    Yazan

    Bobinlerin her birinin istenilen çap ve ağırlıkta üretilebilmesini sağlamak amacı ile bobin çap ve ağırlık kontrolü yapılır.Çap ve ağırlıklarının kontrolünü yapmak amacıyla bobin makinesinde üretilen bobinlerin içinden alınan bobinlere numune bobin denir.

    İplik kalite planına göre çalışır durumdaki bobin makinelerinden numaralanmış en az beş adet bobin numunesi alınır. Dolum süresi tamamlanmış dolu bobin örnekleri seçilir. İçlerine iğ (baraban) numaraları yazılarak laboratuvara getirilir. Laboratuvar ortamında en az 24 saat bekletilerek dolu bobinlerin istenilen rutubeti alması sağlanır.

    Bobin, istenen iplik uzunluğuna veya bobin çapına göre oluşturulur. Her iki durumda da maksimum bobin çapı ortalama 320 mm olmalıdır.

    Numune bobinlerin her birinin (üst ve alt kısımlarından) mezura yardımı ile çapı ölçülür. Bilgi formuna işlenir. Ölçülen değerler, numune bobin değeri ile karşılaştırılır. Değerlerin standart ve toleranslara uygun olup olmadığı belirlenir.

    Çap ölçüm prensibinde, iplik sevk barabanı ile bobin arasındaki devir ilişkisinden bobinin çapı ölçülür.İstenilen çapa ulaşıldıktan sonra iplik sevk barabanı için şalter kapanır ve bobin sarımı otomatik olarak durur.Bobin çap kontrolü yapılırken üstten çap ölçümü ve yandan yükseklik ölçümü yapılır.

    Bobin Ağırlığını Tespit Etme

    Gerekli araç gereçler:

    1-Hassas terazi

    2-Numune bobin

    3-Mezura

    Hassas terazinin (0/01’lik ± 10 gram) kalibrasyonu yapılır. Terazi sıfırlandıktan sonra her bir bobin tek tek tartılır. Sonuç, bilgi formuna işlenir.

    Daha önceden belirlenmiş numune bobin ağırlığı ile karşılaştırılır. Standart ve tolerans dışı bir durumda, bobin makinesinin ağırlık ve metraj bölümünden yeniden ayar yapılır.

    Bobin ağırlığını ölçerken kâğıt patron darası çıkartılır. Numune bobin ağırlığı ve çapı, iplik numarasına göre farklılık gösterir.

    Hassas terazide tartılan bobin değerleri, bilgi formuna yazılır. Her bir bobin ağırlığı ile numune bobin ağırlığı karşılaştırılır.

    Aradaki farkın istenilen toleranslar içinde olup olmadığına bakılır. Tolerans dışı farklılık gösteren bobinler ayrılır. İğ (baraban) yeniden kontrol edilerek ağırlık ve metraj ayarı yapılır. İplik işletmelerinde bobin çapı ve ağırlık kontrolü önemlidir. Çünkü bobin çap ve ağırlığı, ipliğin kullanım yerine göre belirlenir. Bu şekilde bobin patronu üzerinde kalan artık iplik en aza indirilmeye çalışılır.Böylece işçilikten, üretim için ayrılan zamandan ve maliyetten tasarruf sağlanmış olur.

     

    Yazan %AM, %10 %305 %2016 %09:%May in Kalite Kontrol Okunma 4038 defa

Bobin İpliğinde Düzgünsüzlük Kontrolü

Ayrıntılar
Salı, 10 Mayıs 2016 08:31 tarihinde oluşturuldu
Son Güncelleme: Cumartesi, 19 Mart 2022 10:33
Salı, 10 Mayıs 2016 08:31 tarihinde yayınlandı.
Gösterim: 8354
?<